акыллы

акыллы
1. прил.
1)
а) у́мный, разу́мный, благоразу́мный, рассуди́тельный (человек, руководитель, совет, чин, поступок); смышлёный, сообрази́тельный; смека́листый, сметли́вый; толко́вый || разу́мник, разу́мница; у́мник, у́мница
••

акыллы әйтер юл куйдым дип, юләр әйтер мин җиңдем дип — (посл.) у́мный ска́жет, что уступи́л, глу́пый ска́жет, что победи́л; у́мный смиря́ется, глу́пый надува́ется

акыллы уйлап торганчы, акылсыз сугып егар — (посл.) реши́тельное де́йствие, хотя́ и безогля́дное, лу́чше изли́шней медли́тельности

б) у́мный, сообрази́тельный, поня́тливый (о животных)
2) в субстантивн. употр. как обращение акыллым у́мница (у́мненький) мой, у́мница (у́мненькая) моя́
2. нареч.
у́мно́, разу́мно, благоразу́мно, с умо́м (голово́й), рассуди́тельно, толко́во (говорить, действовать, мыслить); здра́во (судить о чём-л.), по-у́мному; му́дро (поступать)
••

акыллы башлану — ирон. у́мничать || у́мничанье

акыллы башлы — см. акыллы баш 1)


Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Полезное


Смотреть что такое "акыллы" в других словарях:

  • акыллы — с. 1. Аңлы, зиһенле. Тәрбияле, яхшы холыклы, тыңлаучан, үзен тота белә торган 2. Ачык фикерле, төпле, уйлап эш итә торган. күч. Кешенең тышкы кыяфәтенә карата; акыллылык сизелеп торган 3. Акылга сыешлы, акылга туры килә торган. Эчтәлекле, фикергә …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • адым — 1. Аякның алга, артка яки янга таба бер атлавы. Аяк атлау тавышы ул аның адымнарын ишетте 2. Атлау рәвеше, йөреш батыр адымлы. Ат йөрешендә иң салмак хәрәкәт, атлап бару; Аллюр 3. Озынлык үлчәве (атлаган вакытта ике аяк табаны арасы кадәр) ;… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • аек — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • айнык — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • алтын — 1. Сары төстәге затлы металл, химик элемент (Au, ат. мас. 197, 1064 гр. эри). с. Алтынга бәйләнешле. с. Алтын төсле, ачык сары 2. Шундый металлдан коелган әйберләр. Шундый металлдан коелган акча. Гомумән акча турында әйтелә. Гомумән байлык тур. 3 …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • аңгыра — (АҢГЫРАЛАНУ) (АҢГЫРАЛАТУ) – с. 1. Миңгерәү, аңсыз, надан, ахмак 2. Акылга зәгыйфь, тулы акыллы түгел …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • әйбәт — с. 1. Уңай сыйфатларга яки кирәкле үзенчәлекләргә ия булган; яхшы, киресе: начар. Һава, көннең торышы тур. Рухи халәт тур. кәефе әйбәт. Бөтен, файдаланырга яраклы. рәв. Җиренә җиткереп, яхшы итеп бик әйбәт сыйладылар 2. Югары сыйфатлы; затлы… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • башлы — с. 1. күч. Акыллы, зиһенле, зирәк 2. Күп һәм эре башаклы, уңган. БАШЛЫ КӘБЕСТӘ – 1) Тоташ, туралмаган кәбестә 2) Сабагында баш үсә торган кәбестә (гади кәбестә). БАШЛЫ СУГАН – Суган башы өчен үстерелә торган суган сорты. БАШЛЫ ТАСТЫМАЛ – Ике башы …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • бердән — 1. Барысы бергә, бер үк вакытта барыбыз б. сикереп тордык. Кинәт, көтмәгәндә, шунда ук балалайка б. тынды 2. Барысын да тулаем, берьюлы бөтен акчасын б. чыгарып бирде 3. Бер толымга үргән чәч тур. б. үрелгән 4. Санаганда беренче пунктны күрсәтү… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • бигрәк — рәв. 1. Чиктән тыш, кирәгеннән артык, чамасыз 2. Барыннан да элек җавабы, бигрәк тә акыллы карашы... 3. кер. Килешмәгәндә әйтелә килешмәгәнне инде, бигрәк …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • җитди — с. 1. Тормышта, эштә үзен төпле, акыллы тота торган, һәркайчан уйлап эш итүчән; киресе: җилбәзәк, җилкуар. Эшкә җаваплы карый торган, эшенә һәм үз үзенә таләпчән (кеше) , эшне булдырырлык (кеше) 2. Иң мөһим, әһәмияте ягыннан аерылып торган иң… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»